پلاسما، مایع شفاف خون که حدود 55 درصد از حجم کلی خون را تشکیل می‌دهد، حاوی پروتئین‌ها، آنزیم‌ها، فاکتورهای انعقادی، آنتی‌بادی‌ها و سایر مولکول‌های حیاتی است. این مولکول‌ها نقش‌های مهمی در حفظ سلامت انسان ایفا می‌کنند و کمبود یا نقص عملکرد آنها می‌تواند منجر به بیماری‌های مختلف شود.
گزینش پلاسما و فرآورده‌های پلاسمایی فرآیندی پیچیده است که شامل مراحل مختلفی از جمله جمع‌آوری، غربالگری، فرآوری و ذخیره‌سازی می‌شود. این فرآیند باید با دقت و مطابق با استانداردهای نظارتی دقیق انجام شود تا از کیفیت، ایمنی و کارایی محصولات پلاسمایی نهایی اطمینان حاصل شود.
پلاسما چیست و چه وظایفی در بدن دارد؟
پلاسما، مایع شفاف و زرد رنگی است که سلول‌های خونی را در خود معلق نگه داشته و وظایف متعددی در بدن بر عهده دارد. از جمله وظایف حیاتی پلاسما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
حمل و نقل مواد مغذی، اکسیژن و هورمون‌ها به سلول‌های بدن: پلاسما مانند یک سیستم حمل و نقل عمومی عمل می‌کند و مواد مغذی، اکسیژن و هورمون‌های ضروری را به تمام سلول‌های بدن می‌رساند.
تنظیم دمای بدن: پلاسما با تبخیر از سطح پوست، به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند.
حفظ تعادل مایعات بدن: پلاسما نقش مهمی در حفظ تعادل مایعات بدن و جلوگیری از کم‌آبی دارد.
محافظت از بدن در برابر عفونت: پلاسما حاوی آنتی‌بادی‌ها و سایر پروتئین‌های ایمنی است که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
کمک به لخته شدن خون: پلاسما حاوی عوامل انعقادی است که در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی نقش دارند.
پلاسمای منجمد تازه (FFP–Fresh Frozen Plasma)
پلاسمای منجمد تازه (FFP) یکی از فراورده‌های خونی است که از خون کامل اهداکنندگان خون یا پلاسمایفرزیس به دست می‌آید. در پلاسمایفرزیس، فقط پلاسما از طریق ورید اهداکننده جمع‌آوری و سلول‌های خونی به بدن اهداکننده بازگردانده می‌شود. این پلاسما شامل عوامل متعددی است که به تشکیل لخته خونی کمک می‌کنند. پلاسما دارای مراحل گزینشی است از جمله:
جمع‌آوری پلاسما:
برای تهیه پلاسمای منجمد تازه، ابتدا کیسه های خون کامل اهدایی را با سرعت زیاد سانتریفیوژ کرده. این کار باعث می‌شود که بخش‌های مختلف خون از هم جدا شوند. پس بخش مایع خون که پلاسما نام دارد، از بقیه قسمت‌ها جدا می‌شود. سپس، این پلاسما را خیلی سریع منجمد می‌کنند. این انجماد باید در دمایی بسیار پایین‌تر از صفر درجه سانتی‌گراد (حدود 30- درجه سانتی‌گراد) و طی مدت زمان کوتاهی (کمتر از یک ساعت) انجام شود.
پلاسما را می‌توان از طریق اهدای خون کامل یا پلاسمایفرزیس جمع‌آوری کرد. در اهدای خون کامل، خون از طریق ورید اهداکننده جمع‌آوری و سپس به اجزای مختلف، از جمله سلول‌های خونی و پلاسما، تفکیک می‌شود. در پلاسمایفرزیس، فقط پلاسما از طریق ورید اهداکننده جمع‌آوری و سلول‌های خونی به بدن اهداکننده بازگردانده می‌شود.
غربالگری:
پلاسمای جمع‌آوری شده باید به طور کامل برای عفونت‌های منتقله از طریق خون، مانند HIV، هپاتیت B و هپاتیت C، غربالگری شود. همچنین باید برای سایر معیارهای کیفی، مانند سطح پروتئین و آنتی‌بادی، آزمایش شود.
فرآوری:
پلاسمای واجد شرایط سپس فرآوری می‌شود تا اجزای خاص آن جدا شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی مانند سانتریفیوژ، فیلتراسیون و کروماتوگرافی است.
ذخیره‌سازی:
فرآورده‌های پلاسمایی نهایی باید در شرایط کنترل‌شده دما و رطوبت ذخیره شوند تا از کیفیت و کارایی آنها حفظ شود.
فرآورده‌های پلاسمایی:
پلاسما را می‌توان به طیف گسترده‌ای از فرآورده‌های پلاسمایی با کاربردهای درمانی و تشخیصی مختلف فرآوری کرد. برخی از فرآورده‌های پلاسمایی رایج عبارتند از:
- ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG): IVIG برای درمان نقص سیستم ایمنی، مانند بیماری‌های خودایمنی و عفونت‌های مکرر، استفاده می‌شود.
- فاکتورهای انعقادی: فاکتورهای انعقادی برای درمان اختلالات انعقادی، مانند هموفیلی، استفاده می‌شود.
- آلبومین: آلبومین برای درمان کم‌خونی، سوختگی و سایر شرایطی که باعث از دست دادن پروتئین می‌شوند، استفاده می‌شود.
- آنتی‌ترومبین III: آنتی‌ترومبین III برای درمان لخته شدن خون و سایر اختلالات انعقادی استفاده می‌شود.
- فرآورده‌های کمپلیمان: فرآورده‌های کمپلیمان برای درمان عفونت‌ها و سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی استفاده می‌شود.
اهمیت اهدای پلاسما در نجات جان انسان‌ها:
تولید فرآورده‌های پلاسمایی وابسته به اهدای پلاسمای انسان است. اهداکنندگان پلاسما با اهدای داوطلبانه و منظم پلاسما، به نجات جان انسان‌های بی‌شماری که به این فرآورده‌های حیاتی نیاز دارند، کمک می‌کنند.
ملاحظات اخلاقی و قانونی:
گزینش پلاسما و فرآورده‌های پلاسمایی با ملاحظات اخلاقی و قانونی متعددی همراه است. برخی از این ملاحظات عبارتند از:
- رضایت آگاهانه: اهداکنندگان پلاسما باید از خطرات و مزایای اهدا و نحوه استفاده از پلاسما یا فرآورده‌های پلاسمایی خود آگاه باشند و رضایت آگاهانه خود را برای اهدا ارائه دهند.
- عدالت: فرآیند گزینش پلاسما باید عادلانه باشد و از تبعیض علیه گروه‌های خاص اهداکنندگان جلوگیری کند.
- جبران خسارت: اهداکنندگان پلاسما ممکن است برای جبران هزینه‌ها و زمان صرف شده برای اهدا، غرامت دریافت کنند. با این حال، میزان غرامت باید عادلانه باشد و اهداکنندگان را به اهدای پلاسما به روشی خطرناک یا غیرقانونی تشویق نکند.
- کیفیت و ایمنی: فرآورده‌های پلاسمایی باید با بالاترین استانداردهای کیفیت و ایمنی تولید شوند.
نقش ایران در گزینش پلاسما
ایران سابقه طولانی در جمع‌آوری و فرآوری پلاسما دارد. مرکز پالایش و پژوهش خون ایران (TBCI) مسئول جمع‌آوری پلاسما از اهداکنندگان ایرانی و فرآوری آن به فرآورده‌های پلاسمایی است. TBCI یک سازمان دولتی است که تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران فعالیت می‌کند.
ایران در سال‌های اخیر تلاش‌های خود را برای افزایش تولید فرآورده‌های پلاسمایی داخلی و کاهش وابستگی به واردات این محصولات افزایش داده است. این امر به دلیل افزایش تقاضا برای فرآورده‌های پلاسمایی در ایران و همچنین هزینه‌های بالای واردات این محصولات است.
در سال 2018، ایران طرح ملی خودکفایی در تولید فرآورده‌های پلاسمایی را آغاز کرد. این طرح با هدف افزایش تولید داخلی فرآورده‌های پلاسمایی به 70 درصد نیاز کشور تا سال 2025 است.
ایران برای دستیابی به این هدف، در حال سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید جمع‌آوری و فرآوری پلاسما، و همچنین افزایش تعداد اهداکنندگان پلاسما است. ایران همچنین در حال همکاری با شرکت‌های بین‌المللی برای توسعه فناوری‌های جدید فرآوری پلاسما است.
چالش‌های پیش روی ایران:
ایران با چالش‌های متعددی در تلاش خود برای خودکفایی در تولید فرآورده‌های پلاسمایی روبرو است. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
- کمبود آگاهی عمومی: بسیاری از ایرانیان از اهمیت اهدای پلاسما و نحوه استفاده از پلاسما یا فرآورده‌های پلاسمایی خود آگاه نیستند.
- موانع فرهنگی: برخی از فرهنگ‌ها ممکن است اهدای پلاسما را به عنوان یک عمل غیراخلاقی یا نامناسب تلقی کنند.
- رقابت بین‌المللی: ایران در بازار جهانی فرآورده‌های پلاسمایی با رقابت سایر کشورها روبرو است.
راه‌های پیش رو:
ایران برای غلبه بر این چالش‌ها و دستیابی به اهداف خودکفایی در تولید فرآورده‌های پلاسمایی، باید اقدامات مختلفی انجام دهد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- افزایش آگاهی عمومی: ایران باید کمپین‌های اطلاع‌رسانی عمومی را برای افزایش آگاهی از اهمیت اهدای پلاسما و نحوه استفاده از پلاسما یا فرآورده‌های پلاسمایی خود راه‌اندازی کند.
- رفع موانع فرهنگی: ایران باید با رهبران مذهبی و جامعه برای رفع موانع فرهنگی مرتبط با اهدای پلاسما همکاری کند.
- سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: ایران باید در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید فرآوری پلاسما سرمایه‌گذاری کند تا بتواند فرآورده‌های پلاسمایی با کیفیت بالا را با قیمت‌های رقابتی تولید کند.
- تقویت همکاری بین‌المللی: ایران باید با سایر کشورها برای تبادل دانش و فناوری در زمینه گزینش پلاسما و فرآورده‌های پلاسمایی همکاری کند.
نتیجه‌گیری:
ایران پتانسیل تبدیل شدن به یک تولیدکننده عمده فرآورده‌های پلاسمایی را دارد. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، افزایش آگاهی عمومی و رفع موانع فرهنگی، ایران می‌تواند به خودکفایی در تولید فرآورده‌های پلاسمایی دست یابد و نیازهای بیماران خود را برآورده کند و همچنین به صادرکننده این محصولات به سایر کشورها تبدیل شود.
کیسه فصد خون را از بهبودفردآور تهیه کنید:
کیسه فصد خون یکی از تجهیزات ضروری برای انجام این روش درمانی است. کیسه‌های فصد خون در اندازه‌های مختلفی موجود هستند، از جمله کیسه فصد خون 350 سی‌سی و کیسه فصد خون 450 سی‌سی.
بهبودفردآور به عنوان یکی از معتبرترین فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی در ایران، انواع کیسه فصد خون را با کیفیت بالا به شما ارائه می‌دهد.
بهبودفردآور با ارائه محصولات باکیفیت از برندهای معتبر، قیمت مناسب، تنوع بالا و خدمات پس از فروش عالی،به عنوان انتخابی ایده‌آل برای تامین نیازهای مراکز درمانی، بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر فعالان حوزه سلامت است.
ما در بهبودفردآور همواره در تلاشیم تا با ارائه بهترین خدمات و محصولات، به ارتقای سطح بهداشت و درمان در کشورمان کمک کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان ، می‌توانید با کارشناسان ما در شرکت بهبود فراد تماس بگیرید.
با انتخاب بهبودفردآور به عنوان تامین کننده تجهیزات و قطعات پزشکی خود، خیال خود را از کیفیت، تنوع، قیمت مناسب و خدمات پس از فروش محصولات راحت کنید.